Visita guiada/Roteiro

A ruta de Espazos Sonoros percorre once dos trinta e catro quilómetros da liña férrea que unía as minas de Vilaoudriz co porto de Ribadeo, liña a través da que se transportaba o mineral extraído naquelas minas para a súa comercialización. Transcorre desde a antiga estación da Pontenova, e á beira do río Eo, por unha fermosa paisaxe de ribeira, que forma parte da reserva da biosfera do río Eo, Oscos e Terras de Burón, ata internarse en Asturias e rematar en San Tirso de Abres.

O espazo natural do Bidueiral de Montederramo está situado entre a Ribeira Sacra e o macizo central de Queixa-Manzaneda.

A ruta comeza no lugar de Sela e descende cara ao río ata a praia fluvial. Alí os e as participantes atoparán interesantes elementos, coma un manancial de augas mineromedicinais que, a comezos do século XX, eran envasadas e vendidas en farmacias e droguerías, e que foran analizadas polo doutor Gil Casares, catedrático de Medicina da Universidade de Santiago. Tamén poden atopar, a unha e outra marxe do Miño, numerosas pesqueiras de lamprea. A ruta transcorre por unha paisaxe etnográfica e natural con moita habenza e fermosura e caracterizada polas videiras, produtoras do viño do Condado.

Para as persoas participantes no obradoiro de achegamento á música antiga de Espazos Sonoros está prevista, con anterioridade ao comezo da sesión, unha visita guiada polo mosteiro de Santa María de Sobrado dos Monxes.

Nela, os e as participantes  percorrerán os seus claustros —o Procesional ou dos Medallóns e o da Hospedería ou dos Peregrinos—, a igrexa barroca coa súa profusa decoración en pedra, as súas capelas e a sancristía, a antiga cociña abovedada e presidida por unha gran cheminea e a sala capitular, na que terá lugar o propio obradoiro.

Esta xornada de Espazos Sonoros comeza pola mañá cun percorrido circular pola Ruta dos Muíños.

A igrexa de Santa María de Pesqueiras constitúe un exemplo de conservación compartida entre o patrimonio cultural e o patrimonio natural. No curso da restauración da pintura mural do presbiterio, constatouse que a igrexa se convertera no fogar de centos de morcegos que aniñan no teito da nave. Ao ser unha especie protexida, e coa particularidade de que a igrexa non ten culto, decidiuse que era posible compartir o espazo, de xeito que un gran pano de malla fina separa as pinturas murais do resto da igrexa.
 

A finais do século xix, tres naufraxios –Iris Hull, 1883; Serpent, 1890; e Trinacria, 1893– marcaron para sempre esta parte de Galicia. Os mariñeiros ingleses bautizárona como A Costa da Morte e a prensa da época fíxose eco das súas traxedias. En contextos diferentes, e acudindo á chamada desas lendas, chegaron os nosos camiñantes. A fotógrafa americana Ruth Matilda veu a finais de 1924 e a principios de 1926, por encargo da Hispanic American Society, e documentou a realidade social do país.

No ano 1931, a contorna da igrexa de Santa Mariña foi declarada Monumento Histórico-Artístico, e no ano 1963, a comarca tamén Conxunto Histórico-Artístico. Santa Mariña de Augas Santas constitúe un centro cultural desde hai máis de 2000 anos, no que conflúen os restos arqueolóxicos e históricos, a toponimia e a memoria oral dos veciños da parroquia de Augas Santas, elementos que discorren en dúas direccións, vinculados á orixe castrexa da cripta e á cristianización do territorio. Estes aspectos quedaron plasmados, dalgún xeito, na secuencia cronolóxica do conxunto.

A andaina segue os pasos dos lugares clave da vida e da obra do ilustrado galego Domingo Fontán (xeógrafo, matemático, político) na cidade compostelá: o Panteón de Galegos Ilustres, a Facultade de Xeografía e Historia, a praza da Quintana, o colexio de San Xerome e o claustro de Fonseca.

O río Ulla serviu de vía de entrada e saída, non só de produtos comerciais, senón tamén de intercambios culturais. Nesta andaina, achegarémonos á época romana desde os últimos achados arqueolóxicos, pero tamén ao rastrexar as influencias culturais que permaneceron ata a Valga actual. As augas do Ulla, os xacementos de Mercado dos Mouros, antigo porto comercial datado no século iv, e de Igrexa Vella, cos restos da edificación que estivo activa desde a época romana ata o século xviii, serán as principais testemuñas que mostrarán unha visión única deste territorio.